در کلیسا به دلبری ترسا (2)

گونه ای هم صدایی در جهان اسلام در واکنش نسبت به سخنان پاپ، پدید آمده است.نمایندگان دولت ها، نهادهای دینی، دانشگاهی، مردمی، نویسندگان روزنامه های مشهور در این باره نقد و بحث کرده اند و می کنند. این هم صدایی از زاویه دید برخی که با چشم غربی به مسلمانان می نگرند، پرسش بر انگیز است. در روزنامه شنبه 25 شهریور واشنگتن پست دیدم که نویسنده نتوانسته شگفتی اش را از این هم صدایی پنهان کند.

معاون طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه، سخنان پاپ را نوعی بازگشت به دوران تاریک قرون وسطی و روزگار جنگ های صلیبی تلقی کرده است. گفته است این ذهنیت تاریک، میراث همان ظلمات قرون وسطاست.در این سخنان هیچ نشانه ای از معنویت و اصلاح نیست.علاوه بر موضع رسمی صالح کاپسوز، احزاب لاییک ترکیه نیز اعلام تجمع و تظاهرات کرده اند.مردم دور ساختمان سفارت واتیکان نوار سیاه کشیده اند.

برای واشنگتن پست این مطلب قابل فهم نیست که چگونه در کشوری که لاییک است ومن اضافه می کنم که همسر نخست وزیر که حجاب اسلامی دارد نمی تواند به ادارات دولتی که شوهرش به عنوان نخست وزیر رییس همه آن هاست برود، مگر این که با موی باز برود، می بینید آزادی و دموکراسی و حقوق بشرادعایی چه چهره ای دارد.در چنین کشوری احزاب لاییک تظاهرات راه می اندازند.کشوری که قرار است ظرف دوماه آینده پذیرای پاپ باشد، از همین حالا مقامات و احزاب ترکیه پیام داده اند که پاپ نخست عذرخواهی کند و بعد به ترکیه بیاید.

دولت و مطبوعات آلمان به یاری پاپ آمده اند؛همان اشتباه تاریخی و همیشگی. مثل همان اشتباه که به رشدی جایزه دادند، تحسین اش کردند و...بیلد پرفروش ترین روزنامه آلمان در صفحه نخست تصویر تظاهرات مسلمانان را که فریاد می زنند در کنار تصویر یک خانم بسیار زیبا و آرام و متین چاپ کرده است. تصویر جوان مسلمانی که فریاد می زند در همان نگاه اول شبیه جانورطراحی شده است. می گویم طراحی به این خاطر که در دنیای مطبوعات امروز طراحی عکس با کامپیوتر و شکل و شمایل دلخواه به عکس دادن امری غریب نیست. تیتر اول روزنامه جدی دی ولت این است که مرکل صدراعظم آلمان از پاپ بندیکت شانزدهم حمایت کرد،

در صفحه اول دی ولت هم تصویر تظاهرات مسلمانان وآتش افروخته ای را نشان می دهد که آدمکی دارد می سوزد و لگد مال می شود. موضع مرکل که شبیه بیانیه واتیکان است ، نیز شباهت به توجیه و توضیح برخی روزنامه ها مثل دی ولت وواشنگتن پست و شیکاگو تریبیون دارد. حرفش این است که سخن پاپ درست فهمیده نشده است. مرکل گفته است :پاپ بر ضرورت گفتگو تاکید کرده است.

بنجامین هاروی در شماره شنبه 25 شهریور در مقاله ای با عنوان:" رهبران مسلمانان از پاپ می خواهند که عذرخواهی کند." در شیکاگو تریبیون نوشته است،: پاپ مطلقا اشاره ای نکرده است که با نقل قولی که می کند موافق است یا مخالف"

شبیه همین موضع را می توان در واشنگتن پست هم دید.:

" نه پاپ کاملا آن سخن را پذیرفته و نه رد کرده است."

آیا این شباهت در پیدا کردن فرمولی برای توجیه معنی دار سخنان پاپ اتفاقی است؟

واقعا پاپ چه گفته است ؟ اکنون که با مشاور ارشدش در اقامتگاه تابستانی اش در حومه رم به سر می برد، به روایتی از واکنش مسلمانان آشفته شده است.

پاپ بدون شک یک انسان معمولی نیست. انسانی بسیار دقیق و منضبط، وقتی در دوران کاردینالی صبح ها در حالی که کیفش را به دست چپ می گرفت از آپارتمان شماره 8 خارج می شد. درست مثل از خانه بیرون آمدن کانت، می شد ساعت را با پاپ تنظیم کرد. در این دوران ربع قرن مدیریتش بر مرکز مطالعات نظری واتیکان، وقتی متنی را تقریر می کرد که معمولا در هر جلسه او یک نفس تا بیست صفحه را تقریر می کرد، می دیدند که حتا یک غلط نحوی نمی توان از پاپ گرفت.گاهی هم که خودش می نوشت، یک سره 12 تا 13 ساعت یک ریز می نوشت و در این میان چیزی نمی خورد...وقتی فردی مثل او می خواهد مطلبی را به عنوان مضمون اصلی و به عنوان یک سند برای سخنش انتخاب کند، آیا پیش بینی پیامدهای چنان نقل قولی را نمی کند؟

سخنرانی پاپ به گمانم مثل ساختمانی است که معماری تعریف شده ای دارد.سنگ بنای این ساختمان همان نقل قول از مانوئل دوم است.درست است که پاپ نقل قول کرده است، اما این نقل قول در یک فضای تدارک شده در صحبت اتفاق افتاده، و علاوه بر آن پاپ از مانوئل دوم تجلیل کرده است.در متن انگلیسی و آلمانی و ایتالیایی،واژه هایی که برای مانوئل دوم استفاده شده، به معنی پزوهشگر و آموزگار ، است. (هر سه متن در سایت واتیکان قابل دسترسی است.)

اظهار نظر رابرت تافت از مقامات واتیکان که از زمره پژوهشگران موسسه مطالعات خاورشناسی در واتیکان است و از جمله اسلام شناسان واتیکان به حساب می آید، موضوع را پیچیده تر کرده:

" این اشتباه محاسبه بندیکت بود که واکنش مسلمانان را در برابر سخنرانی اش نیندیشیده بود. پیامی که او می فرستد ، بسیار بسیارروشن است. خشونت به نام دین پذیرفتنی نیست.در هیچ دینی پذیرفته نیست.پاپ رسالتش را در چالش با اسلام یا هر کس دیگری بیان کرده است."(شیکاگو تریبیون 16/9/2006)

گویی سخنان پاپ تنها قله کوه یخ بود، تافت بخش دیگری را نمایانده است. از این رو به گمانم نباید سخنرانی پاپ را یک سخنرانی آکادمیک تلقی کرد.

(ادامه دارد)

سیدعطاءالله مهاجرانی

منبع: http://www.kelisa-masjed.blogfa.com